Գայանե Վարդանյան:Ո՞ր գրքում կուզենայի ապրել

<<Գրադարանը գունդ է, որի ճիշտ կենտրոնը որեւէ վեցանկյունի է, իսկ մակերեսը` անմատչելի է>>:

Մի գիրքը քիչ է: Կարելի է հայտնվել << Սագարած աղջիկը>> հեքիաթում, բայց մի հեքիաթը շատ քիչ է: Նաեւ` հեքիաթները շուտ են վերջանում: Հենց որ աղքատ Մոխրոտիկը դառնում է թագուհի, սկսվում են պրոբլեմները: Թագուհի սկեսրոջ հետ եւ թագավոր սկեսրայրի: Հենց որ Սագարած աղջիկը երեխաներ է ունենում, հասկանում է, որ թագավոր հորը աղի չափ սիրելը այդքան էլ խրախուսելի չէ: Համենայն դեպս ինքը կնեղանար, եթե իր երեխաները իրեն աղի չափ սիրեին:

Ուրեմն այլ տարբերակներ պետք է փնտրել: Օրինակ հսկայական լուռ գրադարանը: ԳՐԱԴԱՐԱՆԸ: Որտեղ ընդարձակ, գուցե անհամար վեցանկյուն սրահներ կան: Քսան դարակներ, յուրաքանչյուր պատի վրա` հինգը, զբաղեցնում են ամեն սրահը: Դարակները լիքն են գրքերով: Աշխարհի բոլոր գրքերը այստեղ են: Սրահների լույսը բխում է ապակյա վարսանդ հիշեցնող կլոր, լամպ կոչվող ջահերից, որոնց անբավարար լույսը երբեք չի մարում: Սա Բորխեսի <<Բաբելոնյան Գրանադանն>> է, միակ տեղը, որտեղ հայտնվելու դեպքում ոչինչ չես կորցնում, բայց ձեռք ես բերում ամեն ինչ: Տիեզերքի բոլոր գրքերը: Յուրաքանչյուր դարակ իր մեջ պարունակում է երեսուներկու նույն չափի գիրք, յուրաքնաչյուր գիրք բաղկացած է չորս հարյուր տասը էջից, յուրաքանչյուր էջ` քառասուն տողից, յուրաքանչյուր տող` մոտավորապես ութսուն սեւ գույնի տառերից: Տառեր կան նաեւ գրքերի եզրակողերին, այդ տառերը սակայն չեն նշում կամ հուշում էջերի բովանդակությունը:

Հայտնվել, ուրեմն, այս գրադարանում: Կարդալ բոլոր գրքերը հերթով: Սկսել առաջին սրահից: Չնայած պարզ չէ, թե որն է առաջին սրահը: Յուրաքանչյուր մարդու համար երեւի առաջինը այն սրահն է, որտեղ ինքը ծնվել է: Որովհետեւ գրադարանը նաեւ տիեզերքն է: Սկսել ուրեմն առաջին սրահի առաջին գրքից եւ շարժվել առաջ: Մտնել հաջորդ սրահը, ճամփորդել ու մեռնել քո ծննդավայր վեցանկյունուց մի քանի մղոն հեռու: Կարդալ ամեն ինչ, ինչ հայտնվում է ճանապարհիդ, որովհետեւ հսկայական Գրադարանում երկու նույնանման գիրք չկա: Գրադարանը համընդգրկուն է, այսինքն պարունակում է բոլոր տառերի, բոլոր գրության նշանների բոլոր հնարավոր կապակցությունները: Այն ամենը, ինչ հնարավոր է ասել գոյություն ունեցող բոլոր լեզուներով: Ամբողջը` ապագայի մանրակրկիտ պատմությունը, հրեշտակապետերի ինքնակենսագրությունը, Գրադարանի իսկական քարտարանը, հազարավոր կեղծ քարտարաններ, այդ քարտարանների կեղծությունն ապացուցող գործեր, իսկական քարտարանի կեղծիքն ապացուցող մի ստեղծագործություն, Բասիլիդեսի գնոստիկական ավետարանը, այդ ավետարանի մեկնությունը, այդ ավետարանի մեկնության մեկնությունը, քո սեփական մահվան ճշգրիտ պատմությունը, յուրաքանչյուր գրքից մեջբերումներ` բոլոր գրքերում, բոլոր գրքերի թարգմանությունները հնարավոր բոլոր լեզուներով:

Կարծում եմ` այդ Գրադարանում չէի ձանձրանա: Կարող եմ մի ամբողջ կյանք այնտեղ նստած կարդալ, որովհետեւ Գրադարանը պարունակում է բոլոր գրքերը: Այնտեղ մտնելու հետ յուրաքանչյուրը, եթե կարդալու հակում ունի, պիտի որ իրեն անձեռնմխելի ու գաղտնի մի գանձի տեր զգա: Հասկանալի է, որ գոյություն չունի անհատական կամ համաշխարհային որեւէ խնդիր, որ իր լուծումը չունենա Գրադարանի որեւէ վեցանկյուններից մեկում: Պետք է ուրեմն միայն կարողանալ կարդալ: Ոչ միայն կարդալ այլեւ` ԿԱՐԴԱԼ: Գրադարանի գոյությունը` հավերժության համար արդարացնում է յուրաքանչյուր մարդու արարքներն ու նրանց ապագայի համար պահում հրաշալի գաղտնիքներ:

Երջանիկ լինել` հասկանալով, որ դու այն մարդկանցից մեկն ես, որ հազարավոր երկար ու ձիգ տարիներ քջջում են գրադարանի վեցանկյունիները, գտնելու համար հիմնական գիրքը, որը պարունակում է մյուս բոլոր գրքերը հասկանալու բանալին: Ակնհայտ է սակայն, որ ոչ ոք որեւէ բան հայտնաբերելու հույս չունի: Գրադարանն այնքան մեծ է, որ մարդու պատճառած յուրաքանչյուր վնաս անսահմանորեն փոքր է:

Գրադարանի գաղտնիքներին հասու մարդիկ ժամանակի ընթացքում սկսեցին հավատալ, որ ինչ-որ գրադարանավար պիտի որ անսահմանորեն երկար ժամանակի ընթացքում գիտակցաբար կամ պատահաբար կարդացած լինի գիրքը, որը բոլոր մնացածների բուն էությունն ու համառոտագրությունը կլինի: Կարդալու պարագայում նա` Գրքի Մարդը պիտի որ հավասարված լինի Աստծուն: Հնարավոր է, որ Գրադարանում հայտնվելու պարագայում հենց ինձ է վիճակված գտնել ԳԻՐՔԸ:

Ժամանակի ընթացքում մարդիկ ոչ միայն քջջում են Գրադարանի գրքերը, այլեւ ավելացնում են այն սեփական ստեղծագործություններով: Այսինքն անընդմեջ կարդալու դեպքում անգամ ես ի վիճակի չեմ լինի կարդալ այն ամենը, ինչ գրվել է ու շարունակում է գրվել: Մի կողմից դա հիասթափեցնում է, քանի որ ջանքերի վերջնական լուծումը դարձնում է անհնար, բայց մյուս կողմից հույս է տալիս. նշանակում է, ճիշտ ուղղությամբ շարժվելու դեպքում, հնարավոր է երբեք չձանձրանալ: Թող որ ինձ վիճակված չէ գտնել համընդգրկուն գիրքը եւ դառնալ Գրքի Մարդը: Աղերսում են անծանոթ Աստվածներին, որ մի մարդ, գոնե մեկը, հազարավոր տարիներ անց, կարդա եւ ուսումնասիրի այդ գիրքը: <<Եթե մեծարումները, իմաստությունն ու երջանկությունը ինձ համար չեն, թող ուրիշինը լինեն: Թող երկինքը գոյություն ունենա, ոչինչ որ իմ տեղը դժոխքը լինի: Թող ես անարգվեմ ու ոչնչացվեմ, սակայն գոնե մի պահ, ինչ-որ մեկի մեջ, թող արդարանա Քո Հսկայական Գրադարանը>>:

Իրականում վախ կա, որ մարդկային ցեղը` միակը, ոչնչանալու է, իսկ Գրադարանը հարատեւելու է` լուսավորված, անբնական, անվերջանալի, կատարելապես անշարժ, թանկագին հատորներով հարուստ, անօգուտ, քանի որ դրանից ոչ մի դաս երբեք չի քաղվում, բայց եւ անապական, խորհրդավոր:

Գուցե անվերջանալի: Գրադարանը վերջավոր համարողները ասում են, որ հեռավոր վայրերում միջանցքները, աստիճաններն ու վեցանկյուն սրահները անհայտ պատճառներով կարող են չլինել: Քանի որ սահմանափակ է բոլոր հնարավոր գրքերի քանակը: Բայց գուցե Գրադարանը անսահման է, քանի որ պարբերական է: Եթե հավերժական թափառականը անցնի գրադարանով եւ գնա որեւէ ուղղությամբ, դարերի ընթացքում կփաստի, որ միեւնույն հատորները կրկնվում են միեւնույն անկարգությամբ, որն, իհարկե, կրկնություն լինելով, ի վերջո կարգ կդառնա. ԿԱՐԳ:

Բայց եթե Գրադարանում գոյություն ունեն բոլոր գրքերը, պիտի որ գոյություն ունենա Գիրքը, որը պիտի սովորեցնի օգտվել այդ գրքերից ու գտնել Համապարփակ գիրքը, որը կտա բոլոր հարցերի պատասխանները: Գրադարանում հայտնվելու պարագայում ես կարծում եմ, որ պիտի հաջողեմ գտնել Գիրքը: Ի վերջո, եթե բոլոր գրքերը միեւնույն մեծ` համապարփակ գրքի առաջաբանն են, ապա ցանկացած գիրք կարդալով` դու քեզ մոտեցնում ես մեծ գրքին: Վերջիվերջո, երբեմն ընթացքը ինքը նաեւ նպատակ է: Ցանկացած գիրք կարդալով դու քեզ մի աստիճան մոտեցնում ես  Համապարփակ Գրքին: Վերջապես դու իրականում կարող ես եւ չիմանալ, թե որն է Համապարփակ Գիրքը: Գուցե <<Փոքրիկ իշխանը>> հենց այդ գիրքն է, կամ Հեսսեի <<Ներսը եւ դուրսը>>: Կամ նույն <<Սագարած աղջիկը>>: Երբ ես կարդում էի Սարտրի <<Դռնփակը>> ես գրեթե վստահ էի, որ գտել եմ Գիրքը: Բայց ես հիմա արդեն հասկանում եմ, որ երբեք չեմ դադարելու փնտրել: Որովհետեւ կարդալը եւ փնտրելը հենց կյանքն է, որն արժե ապրել: Ամեն գրքի հետ դու ավելացնում ես ապրածդ կյանքերի թիվը: Գրադարանը հենց բանալին է: Եթե շատ ես կարդում, հնարավորություն կա ապրել անվերջ քանակությամբ կյանքեր: Այդպիսով` երբեք չես մեռնի, եթե նույնիսկ մեռնես: Հավանաբար դա բանալին է, որը պիտի կարդաս այն Գրքում, որը բոլոր գրքերի հանրագումարն է: Կարդալու նպատակը հենց կարդալն է, ու բոլորս երջանիկ ենք, որ մեր առաջ մի անգամ արդեն բացվել է Գրադարանի դուռը:

Գայանե Վարդանյան 

Նյութը խմբագրված չէ.

Գիրքը, գրադարան, մենակություն, Մրցույթներ, ՇԱՐԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ,

Rate this posting:

{[['', '']]}

{["Useless", "Boring", "Need more details", "Perfect"]}