Էլյա Հարությունյան:Ո՞ր գրքում կուզենայի ապրել

Հայրենի եզերքն է ոտքերիս տակ: Հուզմունքս հատել է բոլոր սահմանները: Քայլում եմ հանդարտ: Հողը փխրուն է, գծածս գիծը`հաստատակամ: Որոշել եմ. պետք է անպայման հասնեմ նպատակիս. չէ՞  որ դրա համար օվկիանոսներ եմ կտրել-անցել: Շարունակում եմ ճանապարհս: Չորս կողմում լեռներ են,վիհեր,բլուրներ,փարթամ այգիներ: Կարբո գավառում կյանքն այնքա~ն խորհրդավոր է:

 Վերջապես նշմարելի է դառնում փնտրածս տունը: Այն փոքր է, սակայն միևնույն ժամանակ`շատ մեծ: Թվում է` այդ տունը դարավոր մի ծառ է`հզոր արմատներով ամուր կառչած հողին: Երևի պատճառն այն է, որ այստեղ է ապրում աշխարհի ամենաերկարակյաց մարդը`հայ ժողովրդի պատմության քառուղիներով անցած հինգհազարամյա ծերունին:

 Սիրտս սկսում է ավելի արագ բաբախել: Վերջապես տան շեմին եմ: Հանդարտ բացում եմ դուռը, մտնում ներս:

 Բուխարիի մոտ` փափուկ բազմոցին նստած փոքրամարմին ծերունին ձեռքով նշան է անում, որ մոտենամ: Անվստահ քայլերով առաջ եմ գնում: Նա հանդարտ բարձրացնում է կոպերը, հայացքը հառում ինձ: Աչքերն այնքա~ն  խորհրդավոր են,այնքա~ն իմաստուն…

 Երկուսս էլ լուռ ենք: Նայում եմ շուրջս: Սենյակը պարզունակ է: Ես շփոթված փորձում եմ հավաքել մտքերս: Ալևոր պապիկը դողացող ձեռքով բռնում է բազմոցից և կանգնում: Զարմանքս շատ է մեծանում: Առաջին հայացքից փոքրամարմին թվացող ծերունին մի կախարդական ուժով զորանում է, դառնում աժդահա` ամպերի եզրագիծը հատող: Հաղթանդամ պապիկը շարժում է շրթունքները, և ես լսում եմ նրա ձայնի երկաթյա ելևէջները:

-Ընդունի’ր արքայից արքա Տիգրան Մեծի ողջույնները…  Զարմացա՞ր: Չէ’, մի’ զարմացիր. ես այսպես եմ ողջունում բոլոր նրանց, ովքեր մտնում են իմ մշտավառ օջախը: Դստրի’կ, որտեղի՞ց ես եկել, երևում է տեղացի չես, բայց ինձ շատ հարազատ ես:

-Հա’յ եմ, պապի’կ: Ճիշտ կկռահեք.  օտար ափերեն եկած եմ:Հայաստանումս, ցավոք, չեմ ապրե: Անհամբեր էի.  կուզեի  Ձեզի հետ հանդիպել: Գիտե±ք, Ձեր մասին ողջ աշխարհը կխոսե:  Մեծ բախտ ունեմ զրուցել Ձեզի հետ`  հայ ժողովրդի պատմության ականատեսեն հետ: Խնդրում եմ Ձեզի, պատմե’ք ինձի իմ ժողովրդեն պատմությունը:

-Օ~ զավակս, ինչ հետաքրքրասերն ես: Խոստանում եմ` անպայման կօգնեմ քեզ: Իսկ հիմա ասա’`  ի±նչ  ես ուզում, որ քեզ պատմեմ իմ հինգ հազար տարվա կյանքի պատմությունից:

-Պապի’ ջան, ինձի պատմեք ամեն ինչ: Ասե’ք`Դուք եղա±ծ  եք  Տիգրանակերտում, եղա±ծ եք արքայից արքայի պալատներում,Դու՞ք էլ եք ամեն առավոտ արթնացել <<Առավոտ լուսո>>-ի ականջալուր հնչյուններից,Դուք տեսա՞ծ եք տիկնանց տիկին Համասփյուռին,Երանուհի թագուհուն,զորավար Մամիկին, արքայազն Արտավազդին, արքայադուստր Նռանեին: Պատմե’ք, էլի, պապի’, շատ կխնդրեմ:

-Համբերի’ր, թոռնի’կս, ամեն ինչ իր հերթին: Այո’, իհարկե, տեսել եմ նրանց: Տեսել եմ նաև Բարեպաշտ Արտաշեսին և նրա ողջ սերունդներին:Տեսել եմ, թե ինչպես է զարգանում, ծաղկում Հայքս, ցնծացել եմ մեր զորավարների հաղթանակներով: Տեսել եմ, թե ինչպես են լուկուլոսներն ու պոմպեոսները, գլուխներն ափերի մեջ առած, փախչում Հայաստանից: Լսել եմ յուրաքանչյուր հայ մանկան ճիչ: Ուրախացել եմ ու տխրել, ցնծացել ու ոգևորվել… Է~, ինչ օրեր էին…

Նա խոսում է հստակ, խոսում է մեծ ոգևորությամբ: Նրա աչքերը փայլում են և բոցկլտում հրի պես: Նա պատմում է, պատմում ու պատմում… Մերթ նրա դեմքն այլայլվում է, մերթ հրճվում, մերթ տխրում, մերթ ուրախանում: Նրա դեմքին դրոշմվում են հատվածներ Վարդանանց, Ակոռիի, Ձիրավի,Արածանիի, Խաղխաղի, Սարդարապատի ճակատամարտերից: Իսկական հրաշք է, տեսածիս չեմ հավատում: Երանի~, երանի մեկ վայրկյան նրա փոխարեն լինեմ: Նրա արտահայտիչ խոսքերից աչքերիս առջևով անցնում են հայ ժողովրդի պատմության դրվագները, տեսնում եմ նախնիներիս, ովքեր պայքարել են հայոց մի թիզ հողի համար: Տեսնում եմ մեր հզոր բերդաքաղաքները: Աչքերիս առջևով թռչում է ծովից ծով Հայաստանս,Հայքս, Արմենիաս:

 Պապը շարունակում է մեր հերոսկան պատմությունը: Ես խորասուզված լսում եմ նրան: Նա պտտում է պատմության ու ժամանակի անիվը, ինձ տեղափոխում  դարերի խորքը, օգնում հասկանալ անտիկ ժամանակների խորհուրդը: Նա թոթափում է հազարամյակների փոշին և ինձ զգացնել տալիս հնության ու հնամենիության բույրը: Ես ինձ զգում եմ պատմական գրքի իրական հերոս, սուզվում պատմության անծայրածիր, ծովածավալ օվկիանոսը և անգամ չեմ նկատում,որ ալևոր պապը փակել է աչքերը և ննջում է`բազմոցին նստած: Փորձում եմ նրան չխանգարել, բայց նկատում եմ, որ պապիկը իր բեղերի տակ կամաց շարժում է շրթունքները: Լսողությունս լարելուց հետո հասկանում եմ, թե ինչ է մրմնջում նա. նրա շրթունքներից դուրս է ելնում.

-Ընդ եղեգան փող ծուխ ելաներ, ընդ եղեգան փող բոց ելաներ…

  Ես փշաքաղված նայում եմ նրան և ասում.

-Հետո±, էլի պատմեք, պապի’կ, խնդրում եմ:

Նա  ծածուկ ժպտում է բեղերի տակից և կամաց ծոցագրպանից հանում է մի գիրք և մեկնում ինձ.

-Վերցրու,’ զավակս… Ընթերցի’ր  ու խորասուզվի’ր այս գրքի օվկիանում, ապրի’ր նրա յուրաքանչյուր էջում, ուղղորդվի’ր սրանով քո ողջ կյանքում. այն կսովորեցնի քեզ հաղթելու փոքրիկ քայլերի արվեստը:

 Մեկնում եմ ձեռքս և վերցնում եմ գիրքը: Գրքի վրա գրված է`<< Հայկ Խաչատրյան. <<Տիգրան Մեծ>>>>: Հիացմունքս և հուզմունքս զսպելով` ուղղում եմ վերջին հարցս.

 -Ի՞նչ է Ձեր անունը, Դուք չասացիք այն:

 Ծերունու աչքերը խորհրդավոր փայլում են և կիսաբաց շրթունքներից լսելի է դառնում նրա շշնջոցը.

 -Հայ…

Այս բառն արտասանելուն պես նա երիտասարդանում է և դառնում գանգրահեր մազերով քսանմեկամյա երիտասարդ: Դա արդեն չափազանց է: Պարզվում է` իմ զրուցակիցը ոչ այլ ոք է, քան իմ հայկյան ժողովրդի մոհիկանը`անցյալից ուղղորդված դեպի ներկա և ապագա: Նոր եմ հասկանում, որ նա նույնքան հավերժ է, որքան իմ բիբլիական ժողովուրդը: Պարզվում է` ես առնչվում եմ անմահությանը:

 Զարմանքս հասնում է իր գագաթնակետին: Հանկարծ զգում եմ, թե ինչպես է վերջին խոսքը դառնում <<երեքթևյան հայկյան նետ>> և մխրճվելով մարմնիս մեջ` դիպչում հոգուս լարերն…

Սարսուռից և ծակոցից բացում եմ աչքերս և տեսնում, որ արևն արդեն երկխոսության մեջ է մտել պատուհանիս հետ: Շփոթված նայում եմ ձեռքերիս մեջ և տեսնում նույն գիրքը, վրան գրված նույն ոսկե բառերը`<<Հայկ Խաչատրյան <<Տիգրան մեծ>>>>:

 Ավարտվեց երազս, բայց հոգիս խնդում է: Ես այսօրվանից պատրաստ եմ և շատ եմ ուզում ամբողջ կյանքս ապրել այդ գրքում`այդ փոքրիկ հայկական հրաշքում:

 Կարբիի  միջն. դպրոց.

 10-րդ դասարան.

Էլյա Հարությունյան.

Նյութը խմբագրված չէ.

Գիրքը, Մրցույթներ, նյութեր, ՇԱՐԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ,

Rate this posting:

{[['', '']]}

{["Useless", "Boring", "Need more details", "Perfect"]}