Գինյա Սումբուլյան: Գիրքը, որ սովորեցրեց ինձ ապրել

Աշնանային  մի  ցուրտ  ու  անձրևոտ  օր, պատուհանի մոտ նստած, նայում էի  դուրս  և, անհուն  թախիծը հոգումս, մտածում  աշխարհի,նրա անարդարությունների, մարդկային  դաժանության, կեղծավորության, անմտության, ազգիս  դժբախտ ճակատագրի  մասին: Մտածում էի` աշխարհի  գոյության  ժամանակը  հասել է  իր վախճանին, և  չի կարող այսպես  շարունակվել: Իմ  հոգում  ուր   որ է  մահանալու էր  ապրելու  ցանկությունը, և  ես  վերջ էի տալու  իմ  անիմաստ  կյանքին: Բայց  հանկարծ  անձրևը  կտրվեց, ցրվեցին  սևագորշ  ամպերը, երևաց  լուսաշող  արևը  և  իր  կենսալից  ճառագայթներով  մոր  նման  փարվեց  իմ  հոգուն  ու  կայծ  տվեց: Բռնկվեց  հոգուս  անշեջ  հուրը: Ես  հիշեցի, որ  ամեն  բան  կախված  է  մարդու   կամքից  ու  ցանկությունից: Իսկ  թե  ինչպես   կիմաստավորվի  իմ  կյանքը, կախված  է  ինձնից: Հետո ինձ  ստիպեցի  մտածել  միայն  լավ  բաների  մասին  ու  հասկացա, թե  որքան  գեղեցիկ  են  կյանքը  և  աշխարհը, թե  որ  ազգի  զավակն  եմ  ես: Մի  հետադարձ  հայացք  նետեցի  մեր  պատմությանը: Մի ակնթարթում  հայտնվեցի գրապահարանի  մոտ  և  փորձեցի  գտնել  այն  գիրքը, որը  ժամանակին  կարդալիս  անզուսպ  ոգևորություն  եմ  ապրել: Եվ  գտա…Այդ  գիրքը  Հայկ  Խաչատրյանի  <<Տիգրան  Մեծ>>  պատմավեպն  էր`  նվիրված   հայոց  հզորագույն  արքաներից  մեկին` Մեծն  Տիգրանին, որը  փառքով  է  պսակել  իր  անունը:
        <<Ժամանակին  կարդացած  գիրքը   հսկայական  հաջողություն  է: Այն  ընդունակ  է  կյանքը  փոխելու  այնպես, ինչպես  չեն  փոխի  լավագույն  բարեկամն  ու  դաստիարակը>>,_ ասել է  Պ. Պավլենկոն:Ես  լիովին  համաձայն  եմ  ռուս  գրողի  այս  խորիմաստ  խոսքերին:
        Վերցրի  գիրքը  և  սկսեցի  թերթել: Բացում  էի  այն  հատվածները, որոնք  ինձ  ամենաշատն  էին  դուր  եկել:
        Ահա  կարդում  եմ  այն  տողերը, որոնցում  նկարագրվում  է  մի  տեսարան, թե  ինչպես  գերությունից  նոր  վերադարձող  արքայազն  Տիգրանն  իր  խելքի  և  ռազմավարական  հարուստ  գիտելիքների  շնորհիվ  հաղթեց  ծովահեն  Վայկունին: Կռվում  էին  ծովային  ելուզակը  և  հայոց  լեռների  զավակը: Հաղթանակը, իհարկե, Տիգրանինն էր:
        Իսկ  ահա  այս  էջերում  ինձ  հիացնում  են  Տիգրանի  համեստությունն  ու  հնազանդությունը. նա, անսալով  մոր  խորհրդին, իր  համար  կին  ընտրեց  Փայլակ  Մարդպետունու  դստերը` Համասփյուռին: Հայոց  տիկնանց  տիկինը  հասարակ  նախարարական  տոհմից  էր:
         Հետո  արագ  գտնում  և  բացում  եմ  այն  էջերը, որտեղ  հայրենասեր  հայրը  և  հեռատես  արքան  հաջորդաբար  սպանում  է  իր` իրենց  երակներում  խորամանկ  և  ագահ  պոնտացու  արյուն  ունեցող  երեք  որդիներին  էլ, քանի  որ  նրանք  անխոհեմաբար  ձգտում  էին  տիրանալ  իրենց` դեռ  կենդանի  հոր  գահին:

        Ինձ  նաև  շատ  են  դուր  եկել  այն  հատվածները, որտեղ  մշակվում էին  հիանալի  մարտական  ծրագրեր, որոնց  միջոցով  հայերը  թշնամուն  ծուղակն  էին  գցում, հաղթում  և  նրանից  տարածքներ  գրավում:Նման  հիանալի  մարտավարության  շնորհիվ  էր, որ  ստեղծվեց  ծովից  ծով  Հայաստան:
        Երբ  հայկական  զորքերը  գրավեցին  Անտիոքը, հայ  զինվորները  գերի  վերցրին  քաղաքի  զորքերի  գլխավոր  հրամանատարի` աստվածային  գեղեցկություն  ունեցող  դստերը` Զոսիմային:Նա  ամենաշատը  դուր  եկավ  երբեք  իր  կյանքում  ոչ  մի  կնոջ  սրտանց  չսիրած  Բագարատին, որն  անձնուրացությամբ  էր  ծառայել  հայոց  արքայից  արքային:
        Եվ  ահա  իմ  աչքերի  առջև  այն  տեսարանն է  պատկերանում, թե  ինչպես  են  արքայի  ամենահավատարիմ  և  ամենահուսալի  բարեկամի` Բագարատի  աչքերը  փայլում, երբ  Տիգրանը  նրան  է  հանձնում  նրա  սիրած  աղջկա` գեղեցկուհի  Զոսիմայի  ձեռքը, չնայած  որ  արքան  նրան  ընտրել  էր  իր  կանանոցի  համար:
        Իմ աչքերի  առաջ  հպարտորեն  բարձրանում  է  Տիգրանակերտի  հսկա  արծվաքանդակը, որը  կառուցելու  համար  շուրջ  վեց  տարի  պահանջվեց:Այդ  քանդակը  ևս  մեկ  անգամ  ապացուցում  էր, որ  հայ  ժողովուրդը  արարող  ազգ  է  եղել  բոլոր  ժամանակներում  և  շարունակում  է  լինել  նաև  հիմա:
        Ահա  բացում  եմ  վեպի  վերջին  էջերը, որտեղ  Տիգրան  արքան  զրուցում  է  իր  որդի  Արտավազդի  հետ, խորհուրդներ  տալիս  երկրի  խելամիտ  կառավարման  վերաբերյալ  և  հանձնարարում  իր  համար  կառուցել  դամբարան` անդրշիրիմյան  պալատ:Եվ  այն  կառուցում  են  լեռների  խորքերում:Արքան, հելլեն  ճարտարապետի  շորերով  ծպտված , այցելում  և  տեսնում  է  շքեղաշուք  կառույցը: Բայց  հետո  նա  փոշմանում  և  քանդել  է  տալիս  դամբարանը:Նա  խնդրում  է  իրեն  թաղել  հայրենի  հողում, ոչ  թե  լեռներում:
        Տիգրան  Մեծը  կարողացել  էր  մեծ  հարգանք  ու  պատիվ  վաստակել  ոչ  միայն  իր  արքունիքում, իր  երկրում, այլ  նաև  նրա  սահմաններից  դուրս:
        Շատ  թագավորությունների  թագավորներ  սարսռում  էին  <<Տիգրան  Մեծ>>, <<Հայաստան>>  անունները  լսելիս, իսկ  շատերը, Տիգրանի  ուժից  վախենալով, ինքնակամ  էին  իրենց  հնազանդությունը  հայտնում  հայոց  արքային:
         Այո՛,հայոց  երկայնամիտ  և  իմաստուն  արքային  հաջողվեց  հասնել  փառքի  և  դառնալ  իր  ժողովրդի  պարծանքը:Նա  ստեղծեց  ծովից  ծով  Հայաստան:
        Ես  հավատում  եմ  իմ  երկրի  պայծառ  ապագային:Մի  օր  համայն  հայ  ազգը` Տիգրան  Մեծի  սերունդը, կմիավորվի, կդառնա  մեկ  բռունցք  ու  կնվաճի  մինչ  այդ  անհաս  ու  անառիկ  թվացող  փառքի  բարձունքը:Ունեցել  ենք  անցյալ,  կունենանք  և  ապագա:
        Այժմ  իմ  մեջ  եղած  ամբողջ  լավի  համար  ես  պարտական  եմ  այս  գրքին;Ճիշտ  են  ասում, որ  գիրքը  հեքիաթային  լապտեր  է, որը  մարդուն  լույս  է  պարգևում  կյանքի  ամենահեռավոր  ու  ամենաանհույս  ուղիներում:Գիրքը  ծնում  է  երազանք, այն  կյանքի  է  կոչում, ստիպում  է  մտորել,դաստիարակում  է  դատողությունների  ինքնուրույնություն:
        Սիրեցե՛ք  գիրքը, այն  կթեթևացնի  ձեր  կյանքը, ընկերաբար  կօգնի  գլուխ  հանել  մտքերի, զգացմունքների  խայտաբղետ  ու  բուռն  խճճվածությունից: Նա  ձեզ  կսովորեցնի  հարգել  մարդուն  և  ինքներդ  ձեզ:Այն  թևավորում  է  միտքն  ու  սիրտը`  մարդու  և  աշխարհի  նկատմամբ  սիրո  զգացումով:
        Ես  հպարտ  եմ, որ  ունենք  այսպիսի  պատմական  անցյալ, որ  գրի  է  առնվել  և   մարդկանց  սովորեցրել  է  ապրել:

 ՀՀ Շիրակի մարզ  գյուղ Բավրա

 Բավրայի միջնակարգ դպրոց 

11-րդ դասարան 

Սումբուլյան Գինյա  
Նյութը խմբագրված չէ.

գիրքը որը սովորեցրեց ինձ ապրել, հայ գրականություն, հայոց պատմություն, ՇԱՐԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ, տիգրան մեծ,

Rate this posting:

{[['', '']]}

{["Useless", "Boring", "Need more details", "Perfect"]}